Уште сосема малку Лондон 6

И како за крај уште неколку прибелешки.

Не можев да не забележам дека во секоја втора меана, ресторан и слично, едно од најприсутните цвеќиња е зaмијокула, долги и до метар единечни стебленца кои растат густо, и на кои има две редици (наредени цик-цак) листови со сјајна темно-зелена боја. Не бара многу светло нити вода. Токму поради неангажирањето или минималната потребна грижа и ангажман истото е погодно за чување од една страна, а од друга тоа ја објаснува неговата присутност.

Она што вџашува е најчестата локација на која може да се сретне во споменатите места – ќош, лево од влез на веце, забутано местенце итн. Освен што ваквата поставеност говори и за крајно презрив однос кон самото цвеќе, и отсуство на концепт за декорација, од друга страна истата поставеност, укажува на неискористеноста на неколку од функциите што цвеќето може да ги изврши, како на пример: криење на голема флека на ѕид, или пак сокривање на бившо дупче за шајка. Ова пак во крајна линија може да се земе како само поразителен однос кон цвеќето кое е таму само затоа што можеби не знае каде на друго место да биде, или ни самото нема појма зашто е баш таму, исто толку колку што таква претстава има и неговиот поставувач.

Ваквиот однос и не баш зачудува кога ќе се земе предвид дека доаѓаат луѓе, кои своите четири годишни деца сеуште ги буткаат во количка, наместо да им удрат по некоја и ги пратат по цигари и весник. И исто така, од луѓе кои на 7 степени носат бермуди, кратки и летни алишта, трчајќи, возејќи велосипед, или пак најекстремните, само пешачејќи. Знам дека навикнатоста на такво студено време не треба да зачуди, исто како што и не би зачлудило ако истите луѓе би испоцркале во скопски јули. Иако знам - не ми се помалку ненормални.

И знам дека претерувам и преобличувам, и во одредени “недостатоци” додавам и измислувам детали. Арно ама сето ова не го замислив како документаристички патепис, па веродостојноста да мора да биде огледална. И знам дека имам предрасуди и генерализации, ама јас и ги сакам и ги поддржувам предрасудите. Предрасудите се она што сме ние, тие не означуваат, идентификуваат, разликуваат и не прават луѓе (за ова можеби некој ден ќе посветам подетална студија).

И за крај, како што кажав на почетокот и претпоставив, дека ова ќе биде осврт, коментар, на еден во многу нешта расцепкан, фрагментиран, деконтекстуализиран Лондон. Како велат – не сум го запознал, доживеал и почувствувал вајбот, и не сум ја видел the great picture. Но она што сакав, а не го видов, или подобро сфатив, кој е тој Лондон што Маркс го фрли на улица и го однесе во смрт, кој е тој Лондон што го спиздил MacGowan, каде е Лопндон што Германците не успеаја да го уништат...?

Премногу пластови, премногу Лондони, а со тоа луѓе во и со него, и никој како оној на кој му намигнав, а кој е несвесен за моето присуство, нити пак податлив кон мене, остана убрзан, ритмичен и исто како и сите кампови на глобалниот капитализам – ладен.

Софиско интермецо за Лондон 5

Пред да продолжам со географската тема Лондон, би сaкал да направам што викаат Енглезите "detour" и кажам неколку работи на кои ме инспирираше Софија.

Штотуку сватив, да не кажам каде, дека нашите срцеви удари и холестероли се највкусни, а нашиот стрв најстрвен (a воедно и ја сватив циничната идеа за валутност, валутна вредност). Сето ова се должи на разликата во стандардот изразен преку разлика во цените.

Тука едно пивце чини 70 денари, исто толку и чаша ракија или вино. За разлика од што, на далечниот запад (не толку географски) со тие 0.90 фунти не можете да си ги приуштите ни капките што случајно му паднале на шанкерот додека точел. Стандардна цена 3 фунти, на минимален оброк 5. Економски контескт во кој изразот да лижеш пијачка природно живее и се развива. За разлика од што 70те денари те убедуваат дека и не мора да го лижеш баш тоа пивце, може истото да го правиш и со наредното.

А што се однесува до оброкот, во петте фунти е вклучено количество на месо чија потрага претставува пристојна задача и за најзнаменитот жител на Бејкер Стрит (Шерлок Холмс) заедно сосе метрополитен полис. Што не е случај кај нас каде кога ќе нарачаш месо, најчесто го гледаш од далеку, а не редок е случајот кога цела кафана учествува со своето воодушевување во глетката на тањир полн месо што често и кран е потребен да се транспортира до празните мевови.

Е сеа, каде е тука холестеролот? Ај шо едно пивце не оди никаде само, освен по појачање, ами и месни друшки си бара. Ко што велиме ние ред ова ред она (а тука е и почетокот на крајот на ограничувањата, а со тоа и зародиш на стрвот и поотварање на кутивчето).

...И да скратам, искрено поради мал инспиративен недостаток... со истите пари (неверојатна заблуда) ем ќе се најадеш повеќе ем напиеш. Со што се внесуваат повеќе масти и остали материи кои организмот треба да ги свари а со што и повеќе се троши. Арно ама, за да остане и троа сеир (само нанесен мазохизам или не) за нас, цело време би се сладеле со помислата дека ние подобро, повкусно сме се накркале (кој знае дали изразов со своето култоролошко бреме постои во англосаксонскиот свет). А и поефтино.

На крај на краиштата и прашање е дали вештачки одгледаниот гумен патлиџан кој со 0.2 посто партиципира во сендвичот на Енглезот е бајаги поздрав од белите јастучиња на запотеното, а природно угоено, ребренце испружено субмисивно до компирчињата кои подрипнуваат во купот (иии да ти Е***, морници ми полазија).

Башка, и повторно морам да нагласaм, Eнглезите немаат основна почит кон храната изразена преку најглорификаторскиот акт - мезето (за доказ видете ги сите оние англиски бљувотини од филм каде Хју Грант им упаѓа на луѓето на вечера во која со супер сонична брзина се разменуе солта и навидум слуша одговорот на поставеното од куртоазија прашање. Истото може да се спореди и со гранд-мастер делата на ју кинематографијата каде и по цели епски епизоди се одвивале на маса – Џекна, Кустурица, и остали).

А сеа назад кон Софија.

Тука, прво што милуе очи е позбавеното темпо на движење, саботни прошетки, пошироки плоштади полни луѓе особено со оние кои испоседнати на клупи делкааат по некоја бира. Млади панкери, скејтери, постари заљубени (мислам дека Бугарија е ретко место каде пивото се вклопува во романтичен контекст на самоизолираност на одредена клупа во парк) и за мене најсимпатичната глетка на две постари женички (да речеме една од 60ина, друга 40ина) си седанале во парк со саботниот пазар во неизбежните карирани торбички, си вадат по едно пивце од истите, го отвараат, мала дигресија, едно декрашендо за здравица и продолжуваат со муабетот како да не запреле: “Ем ас мислја че, а като ти говорјах од преди, оти тове човек не е...” Е не сум знаел дека пивото носи ваква романтична носталгија во себе за времиња кои до пред малку и кај нас беа. Башка што тука може да се купи во секоја божја минута после седум.

Друго што ми се вмеша во вниманието и погледот е висината на ВЦ шољите која е за видливи 20ина сантиметри повисока од нашите. Причината за сега ми е енигма и таква сакам да остане за да не го изгуби моментот на магичност. Ама можам да замислам како пониски луѓе (деца или луѓе со низок раст) вриштат исфрустрирани пафтајќи со ноџињата наваму натаму: ”Татооооо, елај да ме симнеш и избришеш ми газо”. Што вика другата група, помислете сами.

Вчера имав можност да јадам едно политички некоректно конструирано јадење. Се вика Добра жена (келнерката на шега ми кажа дека нјама таква, ама сум сигурен дека истата шега ја прави со секој нарачател на јадњето од машки пол). Истото би се опишало како три мали (во големина на шака од не прененормално развиено дете од две години) парчиња месо скриени под планина (и тоа од оние млади верижни, високи, во кои секој момент се потстркалува по некое зрно грашок) од мешан зеленчук. Некоректноста ја гледам во не-еднаквиот сооднос на месо со зеленчук. Ако се повикаме на историските факти (дали се навистина такви пресудете сами) првото спаѓа во доменот на активности на мажот, додека зеленчукот како и децата се задача на жената. На овој начин присуството на месото во мали количини го прави повредно, поценето, а со тоа можеби и потешко да се произведе (улови), што пак, извинете на израз, гаењето зеленчук претставува пичкин дим.

Е сеа, кај е мојата заверничка хипотеза? Оброкот се вика "Добра жена" ради тоа што: а) работела повеќе за да има многу и различен вид на зеленчук, или затоа што б) има разбирање за нееднаквоста на плодовите на трудот и не ставила онолку месо колку и зеленчук?

Лично мислам дека второто повеќе оди во прилог на хипотезата за полова нееднаквост изразена преку вредноста и видот на партиципацијата во дневниот оброк. Дека работите не се баш така кристално одвоени и јасни говори и прашањето: “Во такви услови на живеење (маж-ловџија, жена пољопривредник) кој цртал на ѕидовите на пешерите или живеалиштата?” – а) мажот кој знаел како изгледа актот на лов, па тоа го правел за време на викенд како слободна активност, б) жената која врз основа на форензичарска реконструкција на донесениот улов, а збогатена со поетска фантазија, и имагинација го величала својот маж преку нацртаното дело (ова имплицира од една страна дека жената е првиот поет-уметник, ама и ја имплицира нејзината субмисивност, или можеби лукавост изразена преку задоволувањето на егото на мажот, па секогаш кога тој нема да уловел, таа го тешела покажувајќи ми ја сликата и обраќајќи му се со зборовите “Ете, гледаш дека можеш, си можел и пак ќе можеш мој голем ловецу”), или пак уметноста е в) плод на она што би се нарекло првите гејови кои бивајќи слаби и во тело и дух не ги земале на лов туку ги оствала дома, а пошто ипак биле мажи не им давале да вадат кромид, па земале да цртакаат по ѕид (ова е и доказ и импликација за првото графитирање).

Па, толку!

Back in London 4

Поради неможноста да го спојам следново со претходното (интермецото), а во дух на мојата драга која милува да каже “употреби закачалка”, истото ќе го оставам така откачено, да виси и зависи дали ќе закачи нечие внимание.

Па, во центарот на Лондон се движат пре-пре-пре брзо (a ова го кажува човек кој оди бррррзо). И ова мене лично ми пречи поради две работи: а) самозаљубеноста во мене која подвикнува “Зарем некој да се движи побрзо и попантерски од Тебе, Тако?” и б) на моменти се создава толку згусната толпа на луѓе што е невозможно а да не се судрат или удрат во тебе, токму она што го мразам, а е најнагласено на бесплатни концерти, Охрид во лето, пат кон ВеЦе во скопски саем за време на Таксират (барем овде не толку ме буткаат) и слични ситуации. Она што пак ме чуди е кај К** брзаат сите овие луѓе? Превозот е експресен, со помош на кој ќе стигнат in no time. Зарем немаат бар малку концепт за сиеста, мањана, натенане. Изгледа дека немаат, како што и немаат поим дека светот нема да пропадне ако побрзаат. Чудаци-брзаци. Дополнителен доказ, а како на еден наврат и имам споменато, е дека немаат концепт за мезе*.

Меѓудругото и поради тоа што многу брзаат и се трудат да завршат побрзо и можеби уштедеат време. Арно ама мезе без време не иде. Башка што мезето е поопфатен концепт кој подразбира и одреден приод не само кон храната, туку и кон луѓето, моментот, светот. Да ти ги **** спидерите.

Сеа малку назад кон болниот локален контескт. Во самиот град има многу малку гранапчиња, а уште помалку кои продаваат алкохол кој не смее да се конзумира на јавен простор, но за разлика од МК, алкохолот може да се купи и после 7. Арно ама, во поголем дел од гранапчињата не може да се купи само едно-единствено пиво, или пак три од различен вид, туку само пакување од 4 од истиоит бренд. Неверојатно сладок спој на најсуров капитализам и државно (законодавно) лицемерие. Државата ги заштитува малолетните, и другите ризични и подложни групи, (како што го заштитува и јавниот ред и мир), ама во рамки во кои на големите производители на алкохол не би им спаднала продажбата.

А кога сум веќе на оваа тема – пиво, едно нешто заслужува особено внимание.
Иако нити сум горд пивопија, нити метапивар (познавач на напитокот), лично, искуствено сметам дека British Ale (нивното типично негазирано пиво) е преценето. Истото, барем оние 15ина вкусови кои ги пробав, е водлесто, со крајно неубедлив вкус и мирис, нити дистниктивно горки, нити посебно благуњави, башка не-карбонизирани, негазирани. Сето ова ми се претстави и како чуден спој, но над се како еден парадокс помаѓу стереотипната британска ексцентричност (барем како митолошки наратив) и крајната сивост, монотонија, неодреденост, кроткост, медиокритетност на пивото. Кој знае, или и британството е медиокротетско или работава е “Влакнеста груда, али пич** у душа”. Или со поинаква слика претставено – англиски фудбалски хулиган (аргесија, мажественост, бестијалност), пијан во раката држи напиток нешто појак од млеко, ама помалку празен со густативна содржина. За ова може да се откорнат културолошки дебати на кои местото им е во некое подобро време.

*Овде морам да напоменам дека лично германците ги сметам за шампиони во немање концепт за мезе. Погледнете им ги порциите (коленица во казан зелка), јадењцата (колбас кој нема баш месо) и пред се начинот на кој тоа го проголтуваат како свињи.

Лондонско интермецо 3

Во местото каде денес на 29ти Октомври 2008 пиев кафе (кафетерија со име Либра или Либре – толку ми значеше) на повеќето од ѕидовите имаше испозакачено слики на кои на секоја една од нив имаше и прикачено, подобро речено висеше или наметливо подвиснуваше по една картичка со основни информации за сликата и неколку дополнителни информации: автор (Алекс Димопулос), име на дело, име на проектот (кој беше наречен mood) и (сајбер) место-сајт[i] каде може да се најдат, разгледаат и повеќе слики и секако – купи некоја од нив.

На прв поглед интересно ми се виде (при)спојувањето, што би се рекло англиски blend in на еден изложбен просотор, галерија – место за приказ и живеење на “уметноста” (духот и духовноста) со кафуле како место пред се посветено на социјалниот живот и социјализацијата, релаксацијата, карналноста. Два простори кои во минатото биле толку одделени што можеби некогаш, а не верувам толку оддамна, нивниот спој бил и незамислив и недозволив. Таквата одделеност како и значењето и доминантната улога на едното наспрема другото може да се провери преку инверзија на приспојувањето – не галерија во кафуле, ами обратно кафуле вметнато во галерија. Пијуцкањето и часкањето за време на отварање на одредена изложба (најчесто во помала галерија) е и традиција и пракса но само една вечер, додека од следното утро изложбениот простор, а што е посотјано забележливо во големите галерии, е строго и физички одделен од кафетеријата и суверџилницата кои се посетуваат за време на пауза или на самиот крај. На овој начин, при ваква организираност, пиењето кафе или пиво во изложбениот простор не само што е недозволено, но обратното (дозволата) меѓудругото[ii] би резултирало со истиснување на уметноста надвор од (дискурзивното) внимание, би ја направило второстепена, би го ставила кафе муабетот во прв план, би покажало непочит кон авторот, делото, и кршење на однапред определените правила според кои сликата треба, може и мора да се конзумира. Од друга страна сликата во кафуле не бара постојано и доминантно влијание, повеќе е вкамуфлирана како дел од декорот, и може да биде оддишка (дали од досаден муабет, желба за прошарување со поглед или друго) за оној што би се заинтересирал да ја подогледне подетално. (во галерија нема подпогледнување, едноставо ти се дава во поглед, затоа и најчестата поставеност на набљудувачот и сликата се тет-а-тет, прав агол). И друга разлика е тоа што сликата во кафулето не е табу (барем не во денешно време) и непристојност за разлика од обратното – кафе во галерија.

Арно ама како велат Б’лгарите “Тези слика не е слика” ами је артикал, материјален комодитет даден на понуда, достапен за купопродажба (за постетување на нив висат информации кои водат кон целта на deal). И како такви истите се обезсличени[iii] и не можат да се доживеат поинаку освен како мтрви објекти, парчиња облека, телешки бут на кој виси цена. А за иронијата да биде послатка нити пак се нешто посебно. На сите од нив е дадена намерно замаглена (blurred) фотографска слика/претстава на одредени предмети и пејсажи. Лично мене ваквата “уметност” ни малку не ме интригира, збунува и интересира поради тоа што истата е пример на она што јас скромно и лично го именував како уметност на технологијата на претставување на формата затоа што во преден план е истакната photoshop можноста на камерата или веројатно монтажата а претставени се замаглени форми, од кои и некои и не препознатливи, кои се изземени од било каква видлива позадина или видлив визулен контекст. Е сеа може да се каже дека јас не се разбирам од ултрамодерниот израз ама мене и баш ми је гајле за нечија камера од иљадници, некреативност и пред се безсодржајност од милиони и баналност од трилиони.
Ете каде тера доминото. И лошите слики се на продажба (иронично како не-слики). А и не треба да чуди. Оваа кафечиска галерија се наоѓа веднаш до влезот на еден луксузен, но пред се ултраскап (за нашиот леб наситен) хотел кој во својата цена вклучува задоволување на примарни, примордијални услови на сон и чистота. Се друго, дури и оние модерни а сепак пониски во хиерархијата потреби и желби се на платниот список – ТВ, весник, интернет. Епа обаче, ем опрче ем информативно изолиран, или плати или клати.

[i] Истиот е www.alexdimo.com
[ii] Велам меѓудругото затоа што верувам дека може да се наведат и многу други причини за неможноста од таква релација.
[iii] И без лице и без лик.

Барак О’Рама

Се извинувам поради прекинот на Лондонскиот фељтон, но ова не се додржуваше.

Нити сум експерт, ни познавач, ни пасиониран слeдач (заинтересирант) на МК, а камо ли на меѓународната политичка сцена, во која сега веќе вчерашна топ вест е победата на Барак Обама на председателските избори во Америка. Арно ама не можев да се воздржам од ваков мета коментар инспириран од низа коментари на темата кои ги бев чул. Имено:

1. “Сакав да победи Барак Обама затоа што е црнец (но и порди тоа што ги мразам белците).”
2. “Победата на Обама е очекувана и логична и претставува историски момент ради тоа што порано црнците беа робови, а сега улогата е сменета. Не им даваа да гласаат, а сега имаат црн претседател”.
3. “Проклета Црнчуга.”
4. “Лично повеќе сум за Обама затоа што тој е близoк на Академијата и академските кругови.”
5. “Мислам дека е подобро за нас дека тој победи.”
6. “Не е добро за Македонија. Тој е со Грците.” (Други пак велат, мислам дека Грците се со Русија итн. )

На прв поглед воочлив е конфликтниот сооднос на горенаведените ставови (1 наспрема 3 и 5 наспрема 6). И тоа е добро. Особено ако таквата дијалектичност резултира со напредок (квалитативен) не само во ставот но и во однесувањето и делувањето. Но се плашам дека тоа е воопшто можно поради неколкуте суштествени квалитети кои ги обединуваат, им подлежат на ваквите ставови.

Прво, самите ставови се амбивалентни, нејасни и над се недообјаснети. За кои тоа белци (во 1) станува збор? Што значи и какви импликации (пошироки) има тоа што тој е црнец? Кои сме тоа ние за кои неговата победа не е од полза, не ни оди во прилог? Што тоа значи дека е со Грците? Или пак дека е човек близок на академијата?

Производителот на последново тврдење не само што пропушта својот став да го контекстуализира во рамки во кои би можел да говори за одредени импликации – дали близоста на Обама значи развој на образованието, едукативна подлога (дадена од и сочинета од членови на академијата) на политичката развојна платформа и делување – но многу позначајно, а како причина за претходното, тој и не покажува запознатост со политичкиот контекст на Обама (во рамки на Америка), но и не успева истиот (преку победата на Обама) и неговото значење да ги преведе, адаптира во локален контекст. Да предвиди или претпостави каков одраз победата и платформата би имале во домашната политика.[i]

Потоа, некои од тврдењата се нагласено емотивни (1 и особено 3 кое е исполнето со негативна емоција – расизам). Резултат на што е недостатокот од рационална аргументација, но и приемчивост. Ова донекаде ги прави празни (повторно во смисла на недостаток на рационализирана содржина и убедливост). Побитно од што, како мене ми се чини, е тоа што се туѓи. Од една страна туѓи затоа што припаѓаат на една колективна целина[ii] од која тие токму поради својата незавршеност, недореченост, недообјаснетост (а со тоа и нецелосност), претставуваат само еден фрагмент, ехо на таквата целина[iii]. Можеби пострашно од ова е што истите овие фрагменти се само преземени, земени здраво за готово[iv], и само репродуцирани, без да се испитаат, преиспитаат, интернализираат и обележат со лични печати (ако такви постојат), интерпретираат. [v] А можеби најзаплашувачки е тоа што се вкоренуваат, вплетуваат и претставуваат како принцип на однесување.

И за крај би додал дека истите вакви тврдења се наивни, неиздржани и само-неразбирливи. Како поткрепа на првото мже да го земеме вториот исказ. Истиот е наивен и историски непоткреплив (далеку од тоа дека тркалото на историјата толку се превртило да доминираните во едно доба станат господари во друго) но конкретно поради тоа што:

а) Победата на Обама не подрабира дека црното население во САД по автоматизам ќе ужива поголеми привилегии и права (легислативата, донесувањето закони, и останати витални институции и функции се уште можеби не се наклонети кон афро-маериканските граѓани, ако воопшто се наклонети кон граѓаните);

б) прашање дали победата на Обама може да се протолкува како триумф над анти-расизмот (тој нема да може да ги укине идеологиит како ККК кои доаѓаат од народот – веројатно потомогнати) или пак истата победа може да се вметне во рамки на ново лициемерие и заговорништво според кое првата виолина на САД е црна, но каква (ако тоа е битно) е бојата на диригентската палка, која можеби од секогаш била зелена?

За жал многу од прашањата не се поставуваат, а уште помалку се одговараат. Во однос пак на самонеразбирливоста покрај погоре споменатата туѓост, може да се земе и импотентноста во снабдување на соодветно дообјаснување. Прашајте само било кој од таквиѕте карактери да ви дообјаснат што тоа сакаат да ви кажат и би добиле или второодделенски одговор: “Затоа што”, или циркулерен одговор или ирелевантен. Накратко сумирани, таквите одговори се реторичка нула.

Е сето ова мене ме потсети на Рама маргарин. Како? Прво, сите знаеме што е Рама, дека е тоа растителен маргарин, дека е најдобар на свет и дека треба да се проба. Арно ама ретко кога кој се запрашува што е тоа маргарин, каде ли тоа расте, (од точно кои растителни состојки се прави), како и колку е добар за нас (дали можеби дава повеќе потребни протеини или ги подмачкува коските, или можеби кај мене предизвикува алергија), и така натаму. Арно ама и овие тврдења за жал се земаат здраво за готово исто како и ехото на Бам-Бам-Бама. И истиве не толку се страшни , маката од изедениот маргарин ќе се види – болка во стомак, повраќање, арно ама маката од Бам-Бам ехоизирањето за жал некогаш и не се забележува.

За крај би додал дека потпевнуањето на Рама џинглот од страна на внука ми пред три години не така страшно, таа сеуште е дете и има време да го осмисли, изгради и провери својот став, но и да научи да ги испита другите. За разлика од неа ехо-производителите на на почетокот споменатите ставови имаат помали изгледи да ги сторат истото. Особено, а иронично, што станува збор за членови на она што се нарекува академска средина. И за уште поголема иронија и жал, само еден од 6те е од онаа страна на клупата – студент.

Јас не сум ни против ни за Обама, само против ваквата необразованост, некритичност, кокодакање наспрема пасионираната подготвеност (емотивно пред се) да се брани таквото ехо. И за жал. Исто како што и рекламните тврдења ни прострујуваат некритички, така се однесуваме и со други, навидум поважни работи. Барем таквата некритичност е конзистентна. Оти повеќе од веројатно е дека важи и обратното.

Толку за сега, А на Барак му ја честитатм победата од празна куртоазија.



[i] Мора да признаам дека овој говорник не е единствениот што прави таков пропуст, но истиот е издвоен поради тоа што неговиот исказ, како и исказот 5 е јавно медиумски пренесен.
[ii] Како и да ја наречеме, - колективен дискурс, идеологија – тоа не би влијаело на аргументите насочени кон односот и пред се активноста на оној кој се потпира и повикува на таквиот сет на искази. Истат целина може да се свати и како група на веќе изготвени и достапни идеи, верувања и гледишта кои опслужуваат повеќе цели – кохезија, идентитет, контрола, меѓу другото. Уште нешто вредно за споменување е мојот став дека овој концепт не го подразбирам како единствена, целосна, завршена, конечна единица, но како кажав сет на делови кои можат да се прегрупираат.
[iii] Интересни прашања во кој контекст би биле дали целината е некогаш воопшто достапна како таква (не само преку своите фрагменти), како и кому? И после се дали и како тоа би ја сменило ситуацијата на ехоизирање?
[iv] Во овој мој коментар се надзира извесно гледиште на идеологијата (Маркс, Алтисер) во однос на несвесноста, но јас лично не сметам дека тоа се должи на некаква тајовитост или сублиминално делување, но повење незаинтересираност или популарно летаргично куроболие.
[v] Вака, а во склоп со претходно кажаното, изразувањето на ваквите идеи може алегорично да се претстави како кокодакање – сите кокошки тоа го прават, не знаејќи зошто, имитирајќи ги останатите, бивајќи убедени дека така треба, и пред се гласно.

London 2

Меѓу првите впечатоци и оние преспаните, но не и целосно преипитани, неколку ствари и глетки ми го откраднаа внимаието. Во градот иако има многу што-нешта има и такви шие очигледно отсуство (во Лондон), а наспрема нивното преочигледно присуство на други места (особено МК), ги прави и имтересни за размислување и романтично енигматични.

Како прво, нема улични кучиња и мачки. Првите се или уредно вдомени или уште поуредно отстранети од биолошкиот, а дфа не зботиме социјален, живот на граѓаните. Вторите пак почесто ја имаат втората судбина, и не многу им пружаат шанса за кохабитација. Барем вака ми беше кажано од страна на неклоку локалци. Мене лично ми е чудно поради тоа што не сум навикнат на таква глетка на обескучен и обезмачен град. Ако ништо друго барем би го зачистувале градот од дел од органското ѓубре – парчиња сув леб, недојаден сендвич, огуљена коска и слично. Во овој случај истото е најверојатно (под)платена задача на комуналните работници. Во овој контекст стои и аргументот дека истите се преносители на заразни болести. И ако е така тогаш кантитие за ѓубре и контењерите се Меки на бактериите. Арно ама во Лондон (освен во резиденцијални зони и кај големи угоститтели) такви канти и контењери нема. Ова мене лично ми укажува на постоењето на добро развиена санитарна мрежа и грижа, дека глувците се отстрануваат на не-евоилутивен, дарвиновски начин, најверојатно хенмиски. (да се потсетиме биохемиското оружје е забрането заради човечкото добро, овде повторно пак се користи за истото добро – како кога одговара). Истот така, ова ми укажува и дека не може да се начекаат призори од типот смачкана мачкина лобања која чека 3 дена да биде исчистена, и дека нема цепачи кои своите расни џукели (според воспитаноста) ги силат на помалку расните, ама и дека нема мјаук или лаеж, нема деца во парковите како викаат мац-мац, или мајки кои ги прекоруваат децата да не одат кај валканото и бесно куче, дека...
Но она што највеќе ми прободе очи е тоа дека графитите не се честа глетка во градот. Забранети се и може да се видат на многу малку места. Па добро, да имаше контењери, можеби ќе имаше и некој графит повеќе. Но затоа имаат куп галерии, музеи и институции, каде визуленоста е онаа доминантна, официјално прифатлива и промовирана, која го збои јазикот на парите. Во кој погледот и гледањето се зависни и се вреднуваат според капиталните и капиталистички диктуми[i]. Слободата на грфитот и неговата беслатност, отвореност, либералност се укинати. А иронично се сеќавам како еден графитџија работеше на своето последно дело токму карши Британската Амбасада во Скопје. Но можеби пострашно е што, а не сакам да помислам, дека можеби нема кој да ги изработи графитите.
Онаа супкултура[ii] наречени панкери, судејќи барем на оние на кои налетав во и околу центарот, се далеку од мојот романтичен идеал на пред се агресивен (дури и поради ирационални или нему непознати причини) лик чиј поглед не сакаш да го сретнеш, а чија појава предизвикува страв, неизвесност, презир (негација на се она што си ти или го претставуваш) затоа на што неприпаѓачот на неговата група –ти – тој гледа како на свој угнетувач. А ти на него гледаш како на челн на девијантна групација која сака да ги поткопа здравите темели на заедницата итн, итн, итн. [iii]
Накратко, има искра, чуствена, несигурна помеѓу вас.
Е токму вакви панкери, кои ја предизвикуваат таквата реакција, НЕМА. Пред некој ден, во навидум андерграунд паб, во не толку централен Лондон, три од неколкуте пива во мене физички се подсудрија со двајца (бар на изглед) панкери на патото кон тоалетот. Јас поминав низ нив, физички разделувајќи ги. На моето свртување со цел да си ја оправдам состојбата и постапката доживеав поразителен призор. Двте фаци поднаведнати глави и со подигнати рамења ми се извинуваа како наивни првачиња. Или тоа беа оргинални fake панкери или Панкот навистина го има доживеано својот парастос. Колку и да не сакам да верувам во последното, нешто ми раѓа сомнеж.
Во Лондон има многу, за разлика од СК, плоштади. Многу, ама многу мали. Така да изразот square не знам дали се однесува на милиметри или сантиметри. Од една страна е убаво што има неколку места за одмор, оддишка, мала средба. Од друга страна тоа е и проблемот – многу, мали, децентрализирани, разединети плоштадчиња. А знаеме дека агората е и социјално и социјализирачко јавно место каде луѓето не само се собираат да слават, слушнат или поддржат (говорник, кандидат, настапувач, миленик) ами и да изразат револт, незадоволство, протест. Е како? Секој засебно, на посебен плоштад со синхронизирана иконографија, сценографија кореографија и пренос од главниот плоштад? Разединети? За жал таквата просторна расцепканост, фрагментираност (барем мене) ми делува дестимулативно за помасовна обединетост и акција.
А помеѓу плоштадите, или на самите нив, коњаници. Херој до херој. Како постојано потсетување и сведоштво на гордата историја, на жртви кои бараат почит, и жртвување. На револт, но не насочен помеѓу двата плоштади (меѓу два коњаника), но револт насочен кон туѓи коњаници од надвор. Она што не помалку остава впечаток е и унифицираната, козистентна коњификација. Не толку дека коњите се од иста раса колку што нивните јавачи се припадници на иста багра![iv]. Зад ова стои основата на обединетост, но и строга регулација на тоа кој, каков коњаник смее да подигне (зад кое пак стои една цврста идеологија). Нема да навлегувам во детскораскажување на што сакам да кажам – кој сватил сватил – само ќе додадам дека во Лондон не видов ни еден јавач на слон, камила или носорог.
За сега толку. Ди!
[i] Она што сакам да кажам е дека не само што ви9е плаќате за однапред изготвена програма и рута низ која ќе ви профрчат милиони стимули кои по 30 минути ви ја прават главата хаос, згора на што ако поската водич (извесен save and short cut navigator) кој нормално го плаќате за да ви ја долови уметноста во и зад рамките на еден одреден (читај доминантен) начин, но на крај завршувате со тотално лудило – продавница за сувенири ов која најчесто ги купувата најнеполезните стври што пота фачаат птачина или пак плаќате за репродукција која вам всучност ви претставува материјален доказ за вашето минорно присуство. И така вие сте се проуметнале.
[ii] Не се единствените кои би можеле да се доведат во врска со графитирањето, но тоа и не ми е целта – да ги претставам како пионери или абсолутни мастери на умешноста на затоплување на сивиот ѕид.
[iii] Ваквата културално-идеолошки конфликтна определба може да оди во бескрај. Она што го сметам за најрелевантно, покрај конфликтот, дека од една страна панкот, особено скинот може да се дефинира како субкултурен фашизам на младите со изразена националност, но од друга конфликтот не е само меѓу расен или етички, многу повеќе меѓу класен. Во овој случај моето гледање би било блиско до поконзерватините британски моралисти. Но повторно целта на спомнување на панкерите како се гледа е друга.
[iv] Овој израз го заменува понеутралниот група, заедница, и не е алегорија кон вагабонтизам или МК портал.

Of London, to London, from London 1

Caution: Повеќе од веројатно е дека не го запознав вистински (сите преплетени слоеви и пластови) пошто дури и за едно навидум едноставно јадење се потребни минимум 3 дена – да го пронајдеш, уживаш, свариш и исфрлиш – и само тогаш кога органски си се простил, оддалечил, разделил, истото може да ти стане меморија, обмислено минато, далечна (а со тоа и помалку емотивно набиена епистема), но и сегашност, близост и ситоврменост, накратко - да се доживееш обмислено како дел од него, но и него како дел од себе. Затоа, поради невозможноста да се вткаам, јас ќе тргнам од моите лични перцепции и нешта што ми прободеле очи и за жал ќе го гледам и коментирам низ има/нема призма[i], а не автохтоно како доликува.

Патот во должина, според слободна оцена од 30ина км, од аеродромот до реони бликси на центарот, е преполн со резиденцијални зони и отворени зелени простори. На почетокот таквите предградија, а како дел од првичното емотивно искуство, ми изгледаа breath-taking. Најверојатно ме понесе разликата, не-искуството, несекојдневниот (за мене) призор.
Колку за опис и доловување – ниска градба на куќи (до еден спрат) со кафенотрула вишна цигла на фасада, иста таква фасада и на оградите, речиси и да нема front-yard, додека back-yardот е недостапен за мојот поглед. Коли паркирани пред куќите, често на улици кои се паралелни на главната по која се одвива сообраќајот. Ретко кога по некој паб, продавница или бензиска го прекуниува долгиот ред на таквите истоозгледни градби. Втор тип на организација на просотрот, наспрема опишаната праволиниска, е постигната со изолација (со помош на густа зелена ограда и потенцирана преку знак за забрана за влегување) на една до повеќе куќи или пак истите се се изолирани со тоа што се само малку поповлечени од главниот пат и се неправолиниско распоредени и групирани во една визулено кохерентна единица[ii]. И така во должина од 20ина км линиите куќи или групите куќи се за момент прекинати од зеленило[iii] од пољани, паркчиња, шумички итн. А во последните 10ина км, куќите се само спрат повисоки.

Чичано, романтично, фабулозно! Жими таквото. После 30ина минути возење, целата таа доминантна тотална цигла фасадираност ме потсети на Pink Floyd-овото Another Brick in the Wall (ако воопшто има каде да се вметне). Зарем никој, а не верувам дека е така, не ја забележал природата на таквото едноличие, монотонија и целосна пре-пресликаност. Па ја би полудел да живеам во Радишани, а се преку Јаја до Центар да ми е исто. И исто и исто секој ден, секој пат, секој живот. Се надевам дека животите на тие луѓе зад тие фасади не соодветствуваат со нивните куќи.

Во текот на целиот овој пат се возевме со група англиски школарци. Неверојатно како и колку ова северњациве имаат мека, слаба и ретка коса. Судејќи низ песната “Во коси да ти спијам” , во нивните коси е како да спиеш во ефтин, пред распаѓање мотел на периферијата, изложен на постојана промаја. Нејсе. Поубедлива култоролошка разлика ми беше постојаното чуство на страв и несигурност дека ќе се опнеме у секое возило од спротива, особено при влегување во кружен ток од лево. Total roller-coaster experience (пошто инди-паки шоферот го пичеше ептен здраво). За истово (кулутолошки обусловените ралики) говори и свирењето на колите кога прво главата ја вртиш на лево при поминување улица. За што се прашувам дали таквото возење на различната, “непревилната” страна на улицaта е политичка одлука или резулатат на нешто друго. Но пред се дали таквата навика ја има обусловено, адаптирано и истренирано нивната визулена перцепција особено кон визуленото внимание насочено за нив кон десно, наспрема лево кај нас. И дали и како таквата навика има ефект и врз визуелната перцепција општо? Не верувам дека на Исус му го гледаат другиот образ, арно ама интуитивно сметам дека може да се изнајдат други, пошироки импликации. А се додека истите не ми се укажат, ќе останам само на оваа првична забелeшка и енигма.

[i] Една од муките и на структуралната антропологија.
[ii] На овој начин кршењето на праволиниското рамо-до-рамо организирање претставува организаторски принцип.
[iii] На така поволната и влажна клима која овозможува таква зеленост и во студени денови стварно им љубоморам.