четврток, 6 ноември 2008

Барак О’Рама

Се извинувам поради прекинот на Лондонскиот фељтон, но ова не се додржуваше.

Нити сум експерт, ни познавач, ни пасиониран слeдач (заинтересирант) на МК, а камо ли на меѓународната политичка сцена, во која сега веќе вчерашна топ вест е победата на Барак Обама на председателските избори во Америка. Арно ама не можев да се воздржам од ваков мета коментар инспириран од низа коментари на темата кои ги бев чул. Имено:

1. “Сакав да победи Барак Обама затоа што е црнец (но и порди тоа што ги мразам белците).”
2. “Победата на Обама е очекувана и логична и претставува историски момент ради тоа што порано црнците беа робови, а сега улогата е сменета. Не им даваа да гласаат, а сега имаат црн претседател”.
3. “Проклета Црнчуга.”
4. “Лично повеќе сум за Обама затоа што тој е близoк на Академијата и академските кругови.”
5. “Мислам дека е подобро за нас дека тој победи.”
6. “Не е добро за Македонија. Тој е со Грците.” (Други пак велат, мислам дека Грците се со Русија итн. )

На прв поглед воочлив е конфликтниот сооднос на горенаведените ставови (1 наспрема 3 и 5 наспрема 6). И тоа е добро. Особено ако таквата дијалектичност резултира со напредок (квалитативен) не само во ставот но и во однесувањето и делувањето. Но се плашам дека тоа е воопшто можно поради неколкуте суштествени квалитети кои ги обединуваат, им подлежат на ваквите ставови.

Прво, самите ставови се амбивалентни, нејасни и над се недообјаснети. За кои тоа белци (во 1) станува збор? Што значи и какви импликации (пошироки) има тоа што тој е црнец? Кои сме тоа ние за кои неговата победа не е од полза, не ни оди во прилог? Што тоа значи дека е со Грците? Или пак дека е човек близок на академијата?

Производителот на последново тврдење не само што пропушта својот став да го контекстуализира во рамки во кои би можел да говори за одредени импликации – дали близоста на Обама значи развој на образованието, едукативна подлога (дадена од и сочинета од членови на академијата) на политичката развојна платформа и делување – но многу позначајно, а како причина за претходното, тој и не покажува запознатост со политичкиот контекст на Обама (во рамки на Америка), но и не успева истиот (преку победата на Обама) и неговото значење да ги преведе, адаптира во локален контекст. Да предвиди или претпостави каков одраз победата и платформата би имале во домашната политика.[i]

Потоа, некои од тврдењата се нагласено емотивни (1 и особено 3 кое е исполнето со негативна емоција – расизам). Резултат на што е недостатокот од рационална аргументација, но и приемчивост. Ова донекаде ги прави празни (повторно во смисла на недостаток на рационализирана содржина и убедливост). Побитно од што, како мене ми се чини, е тоа што се туѓи. Од една страна туѓи затоа што припаѓаат на една колективна целина[ii] од која тие токму поради својата незавршеност, недореченост, недообјаснетост (а со тоа и нецелосност), претставуваат само еден фрагмент, ехо на таквата целина[iii]. Можеби пострашно од ова е што истите овие фрагменти се само преземени, земени здраво за готово[iv], и само репродуцирани, без да се испитаат, преиспитаат, интернализираат и обележат со лични печати (ако такви постојат), интерпретираат. [v] А можеби најзаплашувачки е тоа што се вкоренуваат, вплетуваат и претставуваат како принцип на однесување.

И за крај би додал дека истите вакви тврдења се наивни, неиздржани и само-неразбирливи. Како поткрепа на првото мже да го земеме вториот исказ. Истиот е наивен и историски непоткреплив (далеку од тоа дека тркалото на историјата толку се превртило да доминираните во едно доба станат господари во друго) но конкретно поради тоа што:

а) Победата на Обама не подрабира дека црното население во САД по автоматизам ќе ужива поголеми привилегии и права (легислативата, донесувањето закони, и останати витални институции и функции се уште можеби не се наклонети кон афро-маериканските граѓани, ако воопшто се наклонети кон граѓаните);

б) прашање дали победата на Обама може да се протолкува како триумф над анти-расизмот (тој нема да може да ги укине идеологиит како ККК кои доаѓаат од народот – веројатно потомогнати) или пак истата победа може да се вметне во рамки на ново лициемерие и заговорништво според кое првата виолина на САД е црна, но каква (ако тоа е битно) е бојата на диригентската палка, која можеби од секогаш била зелена?

За жал многу од прашањата не се поставуваат, а уште помалку се одговараат. Во однос пак на самонеразбирливоста покрај погоре споменатата туѓост, може да се земе и импотентноста во снабдување на соодветно дообјаснување. Прашајте само било кој од таквиѕте карактери да ви дообјаснат што тоа сакаат да ви кажат и би добиле или второодделенски одговор: “Затоа што”, или циркулерен одговор или ирелевантен. Накратко сумирани, таквите одговори се реторичка нула.

Е сето ова мене ме потсети на Рама маргарин. Како? Прво, сите знаеме што е Рама, дека е тоа растителен маргарин, дека е најдобар на свет и дека треба да се проба. Арно ама ретко кога кој се запрашува што е тоа маргарин, каде ли тоа расте, (од точно кои растителни состојки се прави), како и колку е добар за нас (дали можеби дава повеќе потребни протеини или ги подмачкува коските, или можеби кај мене предизвикува алергија), и така натаму. Арно ама и овие тврдења за жал се земаат здраво за готово исто како и ехото на Бам-Бам-Бама. И истиве не толку се страшни , маката од изедениот маргарин ќе се види – болка во стомак, повраќање, арно ама маката од Бам-Бам ехоизирањето за жал некогаш и не се забележува.

За крај би додал дека потпевнуањето на Рама џинглот од страна на внука ми пред три години не така страшно, таа сеуште е дете и има време да го осмисли, изгради и провери својот став, но и да научи да ги испита другите. За разлика од неа ехо-производителите на на почетокот споменатите ставови имаат помали изгледи да ги сторат истото. Особено, а иронично, што станува збор за членови на она што се нарекува академска средина. И за уште поголема иронија и жал, само еден од 6те е од онаа страна на клупата – студент.

Јас не сум ни против ни за Обама, само против ваквата необразованост, некритичност, кокодакање наспрема пасионираната подготвеност (емотивно пред се) да се брани таквото ехо. И за жал. Исто како што и рекламните тврдења ни прострујуваат некритички, така се однесуваме и со други, навидум поважни работи. Барем таквата некритичност е конзистентна. Оти повеќе од веројатно е дека важи и обратното.

Толку за сега, А на Барак му ја честитатм победата од празна куртоазија.



[i] Мора да признаам дека овој говорник не е единствениот што прави таков пропуст, но истиот е издвоен поради тоа што неговиот исказ, како и исказот 5 е јавно медиумски пренесен.
[ii] Како и да ја наречеме, - колективен дискурс, идеологија – тоа не би влијаело на аргументите насочени кон односот и пред се активноста на оној кој се потпира и повикува на таквиот сет на искази. Истат целина може да се свати и како група на веќе изготвени и достапни идеи, верувања и гледишта кои опслужуваат повеќе цели – кохезија, идентитет, контрола, меѓу другото. Уште нешто вредно за споменување е мојот став дека овој концепт не го подразбирам како единствена, целосна, завршена, конечна единица, но како кажав сет на делови кои можат да се прегрупираат.
[iii] Интересни прашања во кој контекст би биле дали целината е некогаш воопшто достапна како таква (не само преку своите фрагменти), како и кому? И после се дали и како тоа би ја сменило ситуацијата на ехоизирање?
[iv] Во овој мој коментар се надзира извесно гледиште на идеологијата (Маркс, Алтисер) во однос на несвесноста, но јас лично не сметам дека тоа се должи на некаква тајовитост или сублиминално делување, но повење незаинтересираност или популарно летаргично куроболие.
[v] Вака, а во склоп со претходно кажаното, изразувањето на ваквите идеи може алегорично да се претстави како кокодакање – сите кокошки тоа го прават, не знаејќи зошто, имитирајќи ги останатите, бивајќи убедени дека така треба, и пред се гласно.

Нема коментари: